“Por un mundo de máis pontes e menos valados” di a cuña de Radio Fusión coa que comeza unha nova entrega de Grandes Voces do Noso Mundo (a 97ª semana en antena). Nada podía ser máis acaído para un programa dirixido por un invidente de familia transmontana emigrada na Mariña mindoniense e conducido aos micros por Edilson Sanches Tavares, un xoven nacido en Cabo Verde que chegou á ribeira do Cantábrico para completar os estudos secundarios.

Desta vez a entrevistada foi Adhara Caamaño Sestaio, en representación da formación musical Adhara & Ritman. A conversa xa comezou con ton distendido. “Adhara estás preparada para ser entrevistada por un cabo-verdiano?” -preguntou Edilson e a entrevistada respondeu na mesma liña de brincadeira.

“Tito Barbeito -da Coruña- é un compositor que leva toda a súa vida dedicándose á música. Coñecémonos en Carnota, onde eu estaba traballando. Comezou a dicirme que tocaba, que cantaba… e viu algúns dos vídeos que eu puxera nas redes sociais… Fixémonos amigos e comezamos a  tocar e a cantar xuntos sen ningunha idea de crear un grupo. Só queríamos quedar para desfrutar co que nos gostaba. Ao final acabouse formando Adhara & Ritman… porque éramos dous… Mais agora xa somos un cuarteto con Andrés e con Arturo”.

Historias bonitas: a de Adhara e Tito, a da incorporación de Andrés e Arturo, a da colaboración da pintora Viki Rivadulla, a da edición do primeiro CD (Libre Son), a da preparación do segundo, a das gravacións dos videoclipes, a da interpretación singular de Rosalía de Castro, a do poeta Álex de Corcubión “que escribe sempre en galego”…

 

Ámame anarquista

(Claudio Rodríguez Fer)

Ámame anarquista
freneticamente
mentres desato e ceibo
o pano que che enreda
a cabeleira
e libero o teu peito
xa sen freo
xa sen senso
sempre cara a fronteira
roxa e negra
e violeta
ámame cara a esquerda
cara a cara
cara a noite
cara a ti
sempre cara a ti mesma.

 

Así, coa palabra poética de Claudio Rodríguez Fer, Marco Pereira e Edilson Sanches introduciron o “Deixe falar” con César Morán. A conversa tiña que ser necesariamente rápida, porque os artistas estaban nas probas de son xusto no momento da entrevista realizada en directo, uns minutos antes do concerto a celebrar en Cangas do Morrazo. Mesmo así, comezaron polo principio e tiveron palabras de memória para o grupo coruñés Agra, fundado en 1976 e en activo durante un intenso período de tres anos: “Era un grupo que chamábamos de música libre, que pretendía ir pola liña do jazz prog con raíces“.
Sobre esa base naceron numerosas colaboracións posteriores. Como di César: “levo toda a vida misturando música con poesía, tanto con letras propias como doutros autores”. Alén da participación en recitais con Manuel Rivas ou Pilar Pallarés, no primeiro disco (Rio de son e vento) púxolle música a unha antoloxía da poesía galega contemporánea. Outro tanto fixo no segundo (Haberá primavera), dedicado á figura de Álvaro Cunqueiro e editado con motivo do centenario do nacemento do poeta.
A conversa tamén nos deu unha primicia: César Morán vai editar dous discos. Un deles terá letras propias e o outro será de novo unha antoloxía con temas do mellor da poesía galega, especialmente de Rosalía, Manuel Antonio e Cunqueiro.
No final da entrevista chegou de novo a música. Xustamente esta:

Unha canción foi prohibida no sur
(Álvaro Cunqueiro)

Sob as lonas da jaima cheira a menta.
O frautista pasea tocando a carón dos faróis
aliñados nas alfombras.
A frauta imita paxaros que non hai
namentras a bailarina sae ao meio da tenda
empuxada pólas palmas e as voces
que repiten dez ou cen veces o único verso da canción.
—A bailarina tende as mans pintadas
pra coller primeiro e rexeitar despóis
algo que vai e ven pólo áer.
Da roda ás mulleres sae o berro: sriiií!
O príncipe Beiruc inclínase ofrecéndome un vaso
de té.

—E unha canción do norde, marmuria ao meu
ouvido:

“Muller fermosa, pídeme unha cousa de precio”
dí a letra.
Cando a cantaban nas jaimas do sur
os guerreiros do norde soñaban coas suas mulleres
e fuxían na noite, namorados desertores.

Grandísimas fiestas de Cangas del Morrazo. Ocho días consecutivos de conciertos co mellor de la música gallega y en los variados estilos. Es un privilegio conseguir que pasen por la misma localidad bandas como Ruxe Ruxe, Familia Caamagno, Trejadura, Los Resentidos, Tino Vaz, De Vacas o César Morán. Un auténtico desfile de Grandes Voces del Noso Mundo. Precisamente por iso queremos llegar el nos aplauso y el desuso de los mayores éxitos para la organización.

DEICA ABRIL

Quitando a puche direiche
deixa as rosas que veñen!
Carlota, Ofelia ou Pía
sexa un déstes o teu nome ou outro,
deica as rosas que veñen!

Sob a choiva ou ao sol agárdame
non deixes que o vento te leve
morrer é mui doado
volveréi aínda que co vento te foses,
que cinza sexan os ollos meus
que buscarte prometeron
cando volvan as rosas.

O tempo vai e ven e vira
eu feito de soños
sin saber quen ha morrer primeiro.
Deica as rosas que veñen
o corazón como a roda dun muíño,
días e días sin saber quen vivirá en abril
tí, Carlota, Ofelia ou Pía,
ou eu, xa perdido no tempo,
a pucha na man, hedra por dentro
e a poeira que escusa o rastro
das rosas que foron, perdido no mundo
deica as rosas que veñen!

 

 

Marco Pereira e Edilson Sanches anuncian que se aproxima o momento do Deixe Falar e para entrar en materia presentan unha canción do grupo que vai ser entrevistado. Inmediatamente despois, unha guitarra eléctrica, unha batería e dúas gaitas marcan o paso a ritmo rápido. É o comezo da canción. O preludio dunha historia como de amerindios e colonos,  mais que non está ambientada na afastada costa do Pacífico… senón nunha estrada comarcal que une a capital ourensá con Celanova e os protagonistas da acción non se chaman “Touro sentado” nin John ou James, tal como nos di a voz cantante nada máis comezar:

Chámanlle Pepe, Josiño Malasangre.
A augardente a súa única paixón.
O alambique, a súa forza motora
E o bagazo fervente relixión.

E do outro lado? Do outro lado “andan os verdes seguíndolle a pista” e, unha vez que lle interceptan o paso, confirman a súa actividade ilegal: a DKW está “cheíña de licor”. Será licor-café? Aínda que non é especificado, nós intuímos que se trata dun produto galego de calidade, porque a xente proclama aos catro ventos:

Deixádeo pasar.
Trae a delicia ás nosas casas.
Enche de luz esta comarca.
Enche de lume o corazón.

E despois da música quen pasou foi Juan Marcos “Fish”, un piloto de guitarra eléctrica que nos contou que é de León e que chegou aos Guezos hai uns anos e que ten que facer esforzo para falar en galego, mais que o vai conseguir. E é claro que o consegue e así pola súa voz sabemos que “guezos” é o mesmo que “rapaciños”, mais neste caso en barallete; que os fundadores eran xusto iso, uns mozotes, pouco antes da mudanza de século, cando decidiron tocar xuntos; que, con altas e baixas, a banda mantívose e publicou 7 álbumes en pouco máis de 15 anos: Guezos (2001), Terradentro (2004), 99-06 (2007), Oito Destinos (2009), “O histérico latexo” (2011), “Un longo camiño” (2014) e Zapatos novos (2018).

Sen o menor “deixe” de melancolía, o “Fish” de terra adentro asegura que os Guezos manteñen vivo o espírito daqueles amigos do bairro que gustaban da música e que decidiron xuntarse para tocar cando eran uns adolescentes. Agora que xa andan pola casiña dos 40 seguen preferindo os directos por aquilo da conexión coa xente en plena festa, a ritmo de rock, de pop, de rumba, de reggae, de folk… ou mesmo do que saia nese momento de emoción.